Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie – historia kłótni i konkurencji

Oba państwa zaczęły się kłócić już w 2009 r. – o lokalizację proponowanego przez Radę Współpracy w Zatoce (GCC) banku centralnego, który pozwalałby integrować gospodarki państw członkowskich i emitował wspólną walutę. GCC zgodziła się, że bank będzie w ZEA, ale Rijad wycofał się z planu w ostatniej chwili, bez wyjaśnienia. Do dziś nie ma ani banku, ani wspólnej waluty.

W 2015 r. Arabia na spółkę z ZEA zaczęły bombardowania szyickich rebeliantów Huti, którzy obalili sunnicki rząd Jemenu. Stopniowo cele obu partnerów się rozeszły, ponieważ Rijad wspierał uznany na arenie międzynarodowej rząd jemeńskiego prezydenta Abeda Rabbu Mansura Hadiego, a Abu Zabi – Południową Radę Tymczasową, ugrupowanie dążące do niepodległości południowego Jemenu. Dzięki temu ZEA uzyskały kontrolę nad wieloma jemeńskimi portami i wyspami, a tym samym dostęp do strategicznej cieśniny Bab al-Mandab.

Arabia, usiłująca zmniejszyć swoje uzależnienie od eksportu ropy naftowej, stała się dla Emiratów konkurencją również gospodarczą. Mohammed bin Salman zachęca firmy do przeniesienia swoich regionalnych siedzib do Rijadu, uruchomienia tam centrów technologicznych i logistycznych.

Pracuje też nad rozwojem turystyki. Do konserwatywnej Arabii jeździło się na pielgrzymkę do Mekki, a na wczasy do względnie liberalnego Dubaju. To ma się zmienić. W czerwcu zainaugurowała działalność linia lotnicza Rijadh Air, konkurent dla Fly Dubai. Po raz pierwszy pojawiły się również tanie połączenia lotnicze z Polski i paru innych krajów UE do Dammamu nad Zatoką Perską, chociaż wysoka cena saudyjskiej wizy może zniechęcić budżetowych turystów.

Areną sporu jest też OPEC. W październiku Zjednoczone Emiraty Arabskie oskarżyły Arabię Saudyjską o przymuszenie ich do zgody na ograniczenie wydobycia ropy. Emiratczycy zaczęli nawet mówić o wycofaniu się z OPEC.

Sudan – największa zadra w relacjach

Jednak obecnie największą zadrą w relacjach wydaje się Sudan. Obydwa kraje Zatoki Perskiej odegrały tam znaczącą rolę od czasu obalenia dyktatora Omara al-Baszira. Udzieliły znaczącej pomocy finansowej nowym władzom, za co Chartum się odwdzięczył: udzielił wsparcia militarnego Saudyjczykom w Jemenie i uległ namowom Emiratów, by nawiązać stosunki z Izraelem.

Wszystko zmieniło się, gdy w Sudanie wybuchła wojna domowa między regularną armią a potężną milicją RSF, które dotąd dzieliły się władzą. Arabia Saudyjska wspiera szefa armii generała Abd al-Fattaha Burhana, zaś Zjednoczone Emiraty Arabskie – szefa RSF, Mohameda Hamdana Dagalo.

Jest to odbicie wcześniejszej sytuacji w Jemenie, gdzie wojsko sudańskie walczyło po stronie wspieranego przez Rijad prezydenta Hadiego, a bojownicy RSF byli aktywni w południowym Jemenie, następnie w 2019 r. pojawili się w Libii, wspierając gen. Chalifę Haftara, watażkę popieranego przez Abu Zabi.

Podczas gdy Arabia Saudyjska wraz z Egiptem wspiera Burhana, Emiraty kooperują z Moskwą. Od 2017 r. w Sudanie przebywa Grupa Wagnera. Najemnicy kontrolują kopalnie złota, skąd kruszec jedzie do ZEA, a stamtąd do Rosji, co pośrednio pomaga Putinowi finansować wojnę w Ukrainie.