“Powinniśmy odciąć amerykańską pomoc wojskową dla Ukrainy, dopóki nasi europejscy sojusznicy nie staną do walki” – powiedział senator USA Josh Hawley w przemówieniu w Heritage Foundation w lutym 2023 r. “To się nie stanie, dopóki będziemy wykonywać ich pracę za nich”.

Wielu, jeśli nie większość Amerykanów, zgodziłaby się z senatorem z Missouri, ale czy ma on rację?

Tytuł przemówienia Hawleya brzmiał “Chiny i Ukraina: Czas na prawdę”. Prawda jest jednak taka, że Stany Zjednoczone mają obowiązek bronić Ukrainy — i zdecydowanie leży to w ich interesie.

Dlaczego? Na początek: Ameryka chce powstrzymać rozprzestrzenianie się broni jądrowej.

W grudniu 1994 r. Ukraina zgodziła się oddać broń nuklearną, którą przejęła po rozpadzie Związku Radzieckiego. W zamian Ukraina otrzymała gwarancje terytorialne od Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Rosji, zawarte w Memorandum o gwarancjach bezpieczeństwa w związku z przystąpieniem Ukrainy do Traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Dokument ten jest powszechnie znany jako Memorandum Budapesztańskie.

W Memorandum Budapesztańskim trzy strony złożyły byłej republice radzieckiej sześć obietnic, z których najważniejsza brzmiała: “ich zobowiązanie wobec Ukrainy, zgodnie z zasadami Aktu Końcowego KBWE, do poszanowania niepodległości i suwerenności oraz istniejących granic Ukrainy”.

“Niektórzy twierdzą, że skoro Stany Zjednoczone nie dokonały inwazji na Ukrainę, to dotrzymały zobowiązań wynikających z Memorandum Budapaszteńskiego” – napisał Steven Pifer z Brookings Institution i były ambasador USA na Ukrainie w 2019 r. “To prawda, w bardzo wąskim sensie. Jednak podczas negocjacji zapewnień bezpieczeństwa przedstawiciele USA powiedzieli swoim ukraińskim odpowiednikom, że gdyby Rosja je naruszyła, Stany Zjednoczone wykażą się silnym zainteresowaniem i odpowiedzą”.

Jeśli Rosja utrzyma zajęte terytorium — a z pewnością, jeśli zdobędzie jeszcze więcej — kraje uwierzą, że amerykańskie obietnice ich obrony są nic nie warte i zaczną budować własne środki odstraszania nuklearnego.

Oprócz ignorowania zobowiązań Ameryki wynikających z Memorandum Budapesztańskiego, grupa optująca za “porzuceniem Ukrainy” uważa, że obrona Ukrainy podważa zdolność USA do wykonania ważniejszego zadania: ochrony Tajwanu. Argumentem jest to, że zasoby amerykańskie są ograniczone i Waszyngton musi dokonać wyboru.

“Mówienie, że powinniśmy stawiać Tajwan ponad Ukrainą, jest jak twierdzenie, że wóz strażacki powinien być zaparkowany daleko od ognia, aby chronić go na wypadek pożaru, który może wybuchnąć w przyszłości, zamiast gasić pożar w już płonącym domu” – argumentował John Walters, prezes Hudson Institute, podczas spotkania w swoim think tanku w kwietniu 2023 r.

Ma rację.

“Kiedykolwiek myślisz, że zaczęła się III wojna światowa, Chiny walczą w niej już teraz – powiedział w tym miesiącu Gatestone Kenneth Abramowitz z Citizens for National Security. – Walczą z resztą świata w Ukrainie, w Izraelu i wszędzie indziej. Musimy stawić czoła złym siłom wszędzie tam, gdzie nas atakują. To nie jest jak menu w restauracji, gdzie musisz wybrać tylko jedną potrawę”.

Istnieje wiele powodów, aby wybrać Ukrainę. Prezydent Rosji Władimir Putin nie poprzestanie na tym, tak jak nie poprzestał na rozbiciu Gruzji w 2008 r. lub zajęciu Krymu w 2014 r. “Jeśli Ukraina upadnie, Polska, republiki bałtyckie i inne państwa członkowskie NATO staną w obliczu egzystencjalnych zagrożeń” – powiedział Greg Scarlatoiu, przewodniczący Komitetu na rzecz Praw Człowieka w Korei Północnej. Wtedy USA i ich partnerzy z NATO będą jeszcze bardziej obciążeni — i mniej zdolni do obrony Tajwanu — niż są teraz.

Chiny również nie zatrzymają się same. Chiny na przykład przejęły Scarborough Shoal od Filipin na początku 2012 r. Administracja Obamy, gdy wiceprezydent Joe Biden odpowiadał za politykę zagraniczną, nie sprzeciwiła się temu zuchwałemu przejęciu przez Chiny.

Kiedy chińscy przywódcy zobaczyli, że Waszyngton nie reaguje, szybko wystąpili przeciwko Second Thomas Shoal i innym filipińskim rafom na Morzu Południowochińskim, zaatakowali japońskie wysepki na Morzu Wschodniochińskim i zaczęli zajmować i militaryzować elementy łańcucha wysp Spratly. Obama i Biden zalegalizowali najgorsze elementy chińskiego systemu politycznego, pokazując wszystkim innym, że agresja się opłaca.

Chiny prą dziś do przodu, tocząc wojny zastępcze na Ukrainie — Pekin dał zielone światło inwazji deklaracją partnerstwa “bez ograniczeń” tuż przed atakiem Władimira Putina. Najlepszym sposobem, aby powstrzymać Chiny przed atakiem na Tajwan, jest pokonanie ich pełnomocników, zwłaszcza Rosji w Europie.

“Ukraina nie będzie decydować o tym, czy Pekin zaatakuje Tajwan – powiedział Elbridge Colby, który przewodzi ruchowi przeciwko obronie Ukrainy. – Zamiast tego, tym, co jest najważniejsze dla odstraszania od wojny o Tajwan, jest równowaga militarna w Azji”. W tej chwili ta równowaga może być lub nie być korzystna dla Chin, ale myślę, że najważniejszym czynnikiem jest ocena Pekinu (który nie jest skłonny do ponoszenia strat w ludziach), czy Ameryka i jej partnerzy mają wolę obrony Tajwanu.

Przecież to właśnie ten postrzegany brak woli sprawił, że Putin uwierzył, że może dokonać inwazji na Ukrainę. Inwazja nastąpiła wkrótce po katastrofalnym wycofaniu się Bidena z Afganistanu i jego słabych publicznych oświadczeniach w dniach poprzedzających atak.

To właśnie wycofanie z Afganistanu dodało otuchy Chinom. Gdy Afganistan upadał, główną narracją propagandową Pekinu było to, że USA nie mogą mieć nadziei na przeciwstawienie się Chinom, ponieważ nie mogą poradzić sobie nawet z talibami.

Pekin następnie zaatakował rządzącą Tajwanem organizację, Demokratyczną Partię Postępową. “Władze DPP muszą zachować trzeźwy umysł, a siły secesjonistyczne powinny zarezerwować sobie możliwość obudzenia się ze swoich snów” – stwierdzono w artykule redakcyjnym “Global Times”, pisma kontrolowanego przez “Dziennik Ludowy”. “Z tego, co wydarzyło się w Afganistanie, powinni zrozumieć, że gdy tylko wybuchnie wojna w Cieśninie, obrona wyspy załamie się w ciągu kilku godzin, a wojsko USA nie przyjdzie z pomocą”.

Co gorsza, przywódcy Chin wydają się uważać, że USA nie są w stanie przyjść z pomocą. “Nie potrafią już wygrać wojny” – powiedział Lu Xiang z Chińskiej Akademii Nauk Społecznych w wywiadzie dla “Global Times”, gdy talibowie zdobyli Kabul.

Utrata Ukrainy sprawi, że Chiny będą jeszcze bardziej pewne tej oceny.

Tajwańczycy uważają, że ich bezpieczeństwo jest ściśle powiązane z wydarzeniami w Europie Wschodniej. “Przetrwanie Ukrainy jest przetrwaniem Tajwanu” – oświadczył Bi-khim Hsaio w zeszłym roku, który był przedstawicielem Tajwanu w Waszyngtonie zanim został wiceprezydentem tej wyspiarskiej republiki. “Sukces Ukrainy jest sukcesem Tajwanu. Nasza przyszłość jest ściśle powiązana”.

Jak powiedziała 23 listopada Tsai Ing-wen, która w maju zrezygnowała z urzędu prezydenta Tajwanu : “Zwycięstwo Ukrainy będzie najskuteczniejszym środkiem odstraszającym przed przyszłą agresją”.

---

Gordon Chang jest amerykańskim badaczem i komentatorem politycznym. Jest autorem książki Plan Red: China’s Project to Destroy America and The Coming Collapse of China.