Willa „Tereska” w Rabce (ul. Słoneczna)

W lipcu 1940 r. do Rabki została przeniesiona z Zakopanego Szkoła Dowódców Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa. Początkowo jej siedzibą był budynek kolonii izraelickiej na „Łęgach” fundacji Marii i Wilhelma Fränklów przy ul. Podhalańskiej[[refr:|C. Trybowski, Z dziejów Rabki-Zdroju, [w:] Z. Nowak, K. Romański, Sekrety okupacyjnych dni, t.1, Rabka 1997, s. 9.]]. Pod koniec 1940 r. szkoła została przeniesiona do willi „Tereska”, gdzie przed wojną mieściło się sanatoryjne gimnazjum żeńskie należące do pań Szczuka[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 120 i n.]]. Wraz z personelem do Rabki przeniesiono część pracowników żydowskich. Przeniesienie szkoły miało służyć stworzeniu z Rabki kurortu dla pracowników administracji niemieckiej i wojskowej. Usytuowanie szkoły w małej miejscowości pozwalało także na zachowanie całej sprawy w tajemnicy[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 112.]].

Celem Szkoły było kształcenie przyszłych kadr Sipo, oficerów policji granatowej, agentów i kolaborantów[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 110.]]. „Absolwenci” po przeszkoleniu kierowani byli do placówek Gestapo i policji, a także do obozów śmierci na całym okupowanym terenie. W latach 1942-1944 niemieccy i ukraińscy kursanci wykorzystywani byli również do akcji pacyfikacyjnych i antypartyzanckich na terenie powiatu nowotarskiego[[refr:| http://historiarabki.blogspot.com/2011/09/pedagodzy-z-kriminalpolizei.html#more [dostęp 26.09.2012].]].

Funkcję komendanta Szkoły pełnił Hans Krüger, którego zastępcą, a później następcą był Wilhelm Rosenbaum – dwudziestopięcioletni mężczyzna, który charakteryzował się niezmiernym okrucieństwem i nienawiścią do ludności żydowskiej[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 115 i n.]]. Rosenbaum mieszkał w willi „Margrabianka”, którą zarekwirował jednej z żydowskich rodzin. Dla swojej kochanki Anny Marii Bachus zarekwirował willę „Kremerówkę”[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 115.]]. Komendant brał czynny udział w wymordowaniu polskich profesorów we Lwowie[[refr:|Patrz szerzej: J. Bańbor, Zbiór Władysława Żeleńskiego – Materiały do historii zbrodni na profesorach lwowskich w lipcu 1941 roku, Warszawa 2005.]]. Okrucieństwo Rosenbauma wobec Żydów oraz Polaków znamy z relacji naocznych świadków oraz mieszkańców Rabki. Był on także nazywany „katem Rabki.”

W kwietniu 1943 r. Rosenbauma odwołano ze stanowiska, prawdopodobnie za nadużycia. Został przeniesiony najpierw do Krakowa, a następnie do Salzburga. Zastąpił go Hentsch[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 142.]].

Nie udało się ustalić, ile ofiar pochłonęła „szkoła katów” w Rabce. Liczba osób zamordowanych nie jest znana do dziś. Wynika to z faktu, że nie zostały przeprowadzone żadne badania, które pozwoliłyby ustalić liczbę zamordowanych w lasku obok „Tereski”. Czesław Trybowski w swym opracowaniu Z dziejów Rabki-Zdroju pisze: „Masowe Groby pochłonęły ponad 500 ofiar[[refr:|Patrz szerzej: Trybowski C., Z dziejów Rabki-Zdroju, [w:] Nowak Z., Romański K., Sekrety okupacyjnych dni, t.1, Rabka 1997.]].” W latach sześćdziesiątych XX w. w miejscu masowych mordów wzniesiono pomnik-cmentarz, który upamiętnia zbrodnie popełnione w „Teresce” i jej okolicy. Kilka betonowych nagrobków symbolizuje masowe groby ofiar. Cmentarz zajmuje tylko niewielki fragment leśnej polany, gdzie dokonywano masowych zbrodni. Groby pomordowanych znajdują się również w innych częściach lasku. Pomnik–cmentarz jest Miejscem Pamięci Narodowej[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 100.]].

Po II wojnie światowej budynek willi „Tereska” przejęło Kolegium Nauczycielskie[[refr:|G. Moskal, M. Rapta, W. Tupta, Mroczne sekrety willi „Tereska”, Rabka-Zdrój 2008, s. 143.]].

Uwagi, sugestie, propozycje zdjęć i tekstów prosimy przesyłać bezpośrednio na adres:sztetl@polin.pl Administrator dołożył wszelkich możliwych starań, aby prezentowane treści były prawdziwe i aktualne oraz nie naruszały praw osób trzecich, w tym praw autorskich, jednak nie może tego zagwarantować. Dlatego błędne informacje na stronie internetowej nie mogą być podstawą roszczeń.